Πιθανόν το μεγαλύτερο μυαλό σε ολόκληρη την ιστορία του κόσμου – κατά τη δική μου εκτίμηση -  κάποτε υποστήριξε ότι τα πιο προφανή και φαινομενικά καλοπροαίρετα πράγματα είναι αυτά στα οποία πρέπει να επικεντρωθούμε με όλη μας την κριτική προσοχή, επειδή αυτά είναι τα πράγματα που μπορούν καλύτερα να κρύβουν την τεράστια δύναμη που τους επιτρέπει να γίνουν φαινομενικά προφανή από την αρχή. (Αν δεν το έχετε αντιληφθεί ακόμη, αυτός ο άνδρας είναι ο Michel Foucault)

Λοιπόν, από όλες τις φαινομενικά προφανείς, θεωρητικά δεδομένες και σε μεγάλο βαθμό αναμφισβήτητες ιδέες που είναι διαδεδομένες σήμερα στη φυσιοθεραπεία, η πρακτική που βασίζεται σε ενδείξεις (ΠΒΕ) πρέπει σίγουρα να είναι μια από τις πιο προφανείς ιδέες που χρειάζονται κριτική εξέταση.

Ευτυχώς, κάποιοι φυσιοθεραπευτές σηκώνουν το κεφάλι τους πάνω από το στηθαίο για να αμφισβητήσουν την πρωτοκαθεδρία της ΠΒΕ, όπως αποδεικνύεται από το πιο πρόσφατο άρθρο της Physiotherapy Canada (link).

Σε αυτό το άρθρο, οι συγγραφείς εγείρουν κάποιους από τους περιορισμούς της ΠΒΕ, και ειδικότερα την έλλειψη αναγνώρισης της ηθικής λήψης αποφάσεων, προτείνοντας τον ακόλουθο νέο ορισμό: ΠΒΕ είναι «ένα πεδίο μελέτης, έρευνας και πρακτικής στο οποίο οι κλινικές αποφάσεις είναι βασισμένες στα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία, ενσωματώνοντας την επαγγελματική πρακτική και την εμπειρογνωμοσύνη με τις ηθικές αρχές(Veras, Kairy & Paquet, 2016, p.95). Οι συγγραφείς ορθώς επισημαίνουν ότι «Αρκετοί συγγραφείς έχουν επικρίνει τις μεθόδους ΠΒΕ, τις οποίες θεωρούν ως μια προσπάθεια να μονοπωλήσουν την επιστήμη για την τυποποίηση μεθόδων και εργαλείων έρευνας γύρω από μια μοναδική επιστημονική αλήθεια» και είναι αναζωογονητικό να τους βλέπουμε να λογομαχούν για το ότι η ΠΒΕ πρέπει να τοποθετηθεί μέσα σε ένα πιο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, το επιχείρημά τους αποδυναμώνεται από το γεγονός ότι προωθούν μια νεότερη, πιο λαμπερή και καλύτερη μορφή ΠΒΕ αντί να ζητούν απάντηση σε ριζικά κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το σκοπό και τις αρχές της.

Τα τελευταία χρόνια, μια μερίδα συγγραφέων έχουν προσφέρει σημαντικά περισσότερα κριτικά σχόλια σχετικά με την ΠΒΕ. Ο Spence ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι «σήμερα η ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις είναι ένα φορτωμένο όπλο στα κεφάλια των κλινικών. "Καλύτερα να κάνετε όπως λένε τα στοιχεία", λέει ο ίδιος, μη αφήνοντας περιθώριο επιλογής ή κρίσης. (Spence, 2016), ενώ η Trisha Greenhalgh και οι συνεργάτες της ισχυρίστηκαν ότι ο «βαθμός ποιότητας» που βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία έχει καταστρατηγηθεί από τα κατεστημένα συμφέροντα (Greenhalgh κ.ά., 2014).

ο ίδιος ο David Sackett διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο για τους επαγγελματίες της υγείας να συμβαδίσουν με τον όγκο των στοιχείων που έχουν στη διάθεσή τους, και Madjar και Walton κατηγόρησαν τους υποστηρικτές της ΠΒΕ για τον «απάνθρωπο ιατρικό αναγωγισμό» (Madjar & Walton, 2001).

Ο Goldberg ισχυρίστηκε ότι «η εμπιστοσύνη στα« γεγονότα »ή στα «αποδεικτικά στοιχεία» για την εκδίκαση ανταγωνιστικών κλινικών πρακτικών ή επιστημονικών πεποιθήσεων προϋποθέτει ότι τα εκτιμητικά πρότυπα της ΠΒΕ είναι διαφανή, ουδέτερα, αντικειμενικά και καθολικά. Οι πολυάριθμοι λογαριασμοί της επιστημονικής γνώσης ως «τοποθετημένες γνώσεις» (Haraway, 1988) που προσφέρονται από τους μετα-θετικούς, φεμινιστικούς και φαινομενολογικούς στοχαστές υποδηλώνουν ότι αυτή η κατανόηση των αποδεικτικών στοιχείων είναι υπερβολικά απλή και δεν έχουν πλέον μια αξιόπιστη θέση στις επιστήμες »( Goldenberg, 2006: 2630).

Αλλά ίσως η δριμύτερη  κριτική της ΠΒΕ προέρχεται από ένα από τα περιοδικά που πέρασε πάνω από 15 χρόνια παρουσιάζοντας την τελευταία τεκμηριωμένη βιβλιογραφία. Σε μια εκδοχή του 2008 στην Εφημερίδα της Αξιολόγησης της Κλινικής Πρακτικής, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι:

«Βλέπουμε με βαθιά απογοήτευση και καθόλου φόβο τη συνεχιζόμενη άρνηση των πρωταγωνιστών της ΠΒΕ να συμμετάσχουν στην επίσημη πνευματική ανταλλαγή, μια θέση που δεν αντιπροσωπεύει τίποτα περισσότερο από τη μακρά διατήρηση μιας μη επιστημονικής και αντιεπιστημονικής στάσης που εμείς ερμηνεύσαμε ως ρεαλιστικό μηχανισμό που αποσκοπούσε στην προστασία των διατηρουμένων ιδεολογικών πεποιθήσεων της κοινότητας ΠΒΕ.

«Αν αυτοί οι συνάδελφοί θεωρούν τις παγιωμένες θέσεις τους ως πνευματικά προνομιούχες και ηθικά δικαιολογημένες, τότε γιατί είναι τόσο εντελώς αντίθετοι με τους αντιπάλους τους; Γιατί αποφεύγουν να εισέλθουν στο πνευματικό φόρουμ της JECP ... προκειμένου να δικαιολογήσουν τις γενικότητες και τα ειδικά χαρακτηριστικά της διατριβής τους, αν πιστεύουν ότι είναι τόσο εξειδικευμένα δικαιολογημένα;

Οι συγγραφείς συνεχίζουν να κατηγορούν τους υποστηρικτές του ΠΒΕ ότι «έχουν εξαιρετικά έλλειψη πνευματικής αξιοπιστίας» ότι είναι «βαθιά αναθεωρητές» και ότι αποδεικνύουν ότι λίγα έχουν αλλάξει όσον αφορά την ιδεολογία ή την υπερηφάνεια της ΠΒΕ, με εξαίρεση την αύξηση της αυταπάτης και η άρνηση να αποδεχθεί ότι το ΠΒΕ «έχει τελειώσει» σε επιστημονικούς, φιλοσοφικούς και κλινικούς όρους »(Miles, Laughlin & Polychronis, 2008, σελ. 621-2).

Πριν από μερικές εβδομάδες, μίλησα στη Νορβηγία για μερικές από τις σύγχρονες επικρίσεις της ΠΒΕ. Είχα προβλέψει μια σκληρή αντιμετώπιση, δεδομένου ότι είχα υποθέσει ότι κανείς δεν θα ήθελε να ακούσει μια κριτική για κάτι που ήταν τόσο σημαντικό μέρος της σύγχρονης επαγγελματικής ταυτότητας της φυσιοθεραπείας. Με εκπλήσσει, λοιπόν, ότι το κοινό ήταν κάτι περισσότερο από ευαίσθητο σε αυτές τις ιδέες. Πράγματι, για μερικούς από αυτούς μόνο παγίωσε αυτό που είχαν αρχίσει να αναρωτιούνται.

Πηγή: https://criticalphysio.net/2016/05/30/is-it-time-to-end-the-tyranny-of-evidence-based-practice/